راهنمای خرید و انتخاب تجهیزات تهویه مطبوع

هواساز (Air Handling Unit یا به اختصار AHU) هوا را تهویه کرده و آن را درون یک ساختمان توزیع می­نماید. آن­ها معمولاً هوای تازه محیط را از بیرون دریافت کرده، و پس از فیلتراسیون آن، گرم یا سرد می­کنند. حتی ممکن است هوا را رطوبت­زنی کرده و سپس از طریق کانال­ها آن را به نواحی طراحی شده درون ساختمان انتقال دهند. معمولاً هواسازهای هایژنیک یک داکت اضافی برای خارج کردن هوای استفاده شده از درون اتاق­‌ها دارند که این هوا را به کمک یک فن به اتمسفر تخلیه می­کنند. در هواساز های هیت ریکاوری بخشی از این هوای برگشتی ممکن است به منظور صرفه­ جویی در مصرف انرژی به سمت هوای تازه ورودی برگشت داده شود.

اجزای هواساز

در هر یک از انواع دستگاه های هواساز سه جزء اصلی بدنه، دمپرها و فیلترها وجود دارند که هر یک در ادامه شرح داده شده اند:

بدنه هواساز (HOUSING)

قبل از خرید و در نظر گرفتن قیمت هواساز باید توجه کنید که در مدل ابتدایی هواساز دو محفظه (Housing) برای جریان هوای تازه و هوای برگشتی وجود دارد. دقیقأ جلوی ورودی و خروجی هر محفظه برای جلوگیری از ورود اشیا و حیوانات به درون اجزای مکانیکی درون هواساز توری­هایی تعبیه شده است. همان­گونه که در تصویر زیر مشاهده می­شود، در صورت فقدان توری ممکن است مقدار زیادی مواد معلق در هوا در ورودی هوای هواساز انباشته گردد و این موضوع اهمیت قرارگیری توری در ورودی و خروجی هواساز را نشان می­دهد.

دمپرهای هواساز (DAMPERS)

در ورودی محفظه هوای تازه و محفظه تخلیه هوای برگشتی هواسازها دمپرهایی (Dampers) قرار دارند. این دمپرها متشکل چندین صفحه فلزی هستند که قابلیت چرخش و تغییر زاویه دارند. آن­ها می­توانند بر اساس فرمان موتور دمپر و یا به صورت دستی برای ممانعت از ورود و یا خروج هوا تنظیم و یا حتی بسته شوند، همچنین دمپرها می­توانند کاملاً باز شوند تا به هوا امکان ورود یا خروج حداکثری را بدهند. دمپرها با قرار گیری حالت میانی (بین وضعیت بسته و باز بودن) نیز به منظور محدود کردن مقدار هوای ورودی یا خروجی می پردازند.

 فیلترهای هواساز (FILTERS)

درون هر هواساز فیلترهای مختلفی تعبیه شده­ است. فیلترهای هواساز با هدف به دام انداختن و جذب تمام آلودگی ­ها،ذرات معلق در هوا، گرد و غبار و جلوگیری از ورود آن­ ها به هواساز و هوای ساختمان قرار گرفته ­اند. اگر این فیلترها وجود نداشته باشند، گرد و غبار وارد شبکه داکت ­ها و تجهیزات مکانیکی شده و در دراز مدت به آن ­ها آسیب می ­زند. همچنین در نهایت وارد ساختمان می ­گردد و علاوه بر آلوده کردن محیط داخل ساختمان از طریق تنفس به ساکنین منتقل می ­شود، بنابراین تا حد امکان باید از این اتفاق جلوگیری به عمل آید. در طول شبکه فیلترها، یک سنسور فشار قرار دارد. این سنسور میزان آلوده بودن فیلترها را اندازه­گیری می­ کند و در واقع زمان تعویض فیلترها را مشخص می‌کند و این امر بدین صورت انجام می‌شود که به هنگام حذف آلودگی توسط فیلترها، مقدار هوای در گردش محدود شده و این مسأله موجب افت فشار هوای عبوری از فیلترها می­ گردد. در ساختار هواساز عمدتاً تعدادی فیلتر پنل­ گونه (Panel Filters) یا پیش فیلتر (Pre-filters) برای به دام انداختن ذرات بزرگ­تر معلق گرد و غبار وجود دارد. در نهایت نیز تعدادی فیلتر کیسه ­ای (Bag Filters) برای جداسازی و جذب ذرات کوچک­تر گرد و غبار قرار گرفته است.

استفاده درست و مناسب از کولر گازی و اسپیلت مانند هر ابزار دیگری نیازمند دریافت اطلاعاتی است که در صورت در نظر گرفتن آنها علاوه بر بهره مندی از هوای مطبوع اسپلیت، می توان از پرداخت هزینه های سرسام آور برق مصرفی نیز جلوگیری کرد. در این مقاله راه هایی برای کاهش مصرف برق در کولر گازی را به شما معرفی می کنیم.

نحوه انتخاب کولر گازی مناسب

کولرهای گازی در انواع و مدل های مختلفی تولید و عرضه می شوند که هر یک دارای برندها و قیمت های متنوعی هستند.

• از جمله انواع اسپلیت می توان به کولر گازی ایستاده، دیواری، پرتابل، پنجره ای و سقفی اشاره کرد. برای مصرف بهینه برق بهتر است از کولر گازی هایی استفاده کنید که دارای اینورتر یا گرید انرژی A یا B هستند. چراکه اینورترها متناسب با میزان مصرف، دور مورد نیاز موتور (کمپرسور) را کم یا زیاد می کنند.
• در مورد اینکه چه مارک یا برندی را از انواع اسپلیت موجود در بازار انتخاب کنیم، نمی توان نظر قطعی داد؛ چراکه اولا این دستگاه ها همه از نظر ساختار و قطعات مشابه یکدیگر هستند و ثانیا بر اساس اینکه به چه ظرفیتی و چند پانل نیاز داشته باشید، طیف محصولات آنها با هم متفاوت هستند. اما بطور کلی استفاده از کولر های گازی به دریافت خدمات پس از فروش مناسب نیاز دارد و از این رو بهتر است که انتخاب شما به خوشنام ترین برندها در زمینه خدمات پس از فروش اختصاص یابد.
• اگر کنتور برق ساختمان شما 25 آمپر است، مجموع آمپراژ مصرفی اسپلیت هایی که انتخاب می کنید نباید بیشتر از 20 آمپر باشد. البته آمپر ارائه شده در برق مصرفی کولرهای گازی، آمپر اولیه است و بعد از راه اندازی اولیه اسپلیت معمولا جریان برق مورد نیاز حدود 30 درصد کمتر از آمپر راه انداز خواهد بود.

بهترین روش نصب و بهره برداری کولر گازی 

بعد از انتخاب هر یک از انواع کولر گازی و خرید کولر گازی پرتابل، ایستاده، دیواری و... باید به نکات نصب آن توجه کنید که به شرح زیرند:

• هوای خنک کولر گازی ها از سمت پنل داخلی به سمت جلو جریان می یابد. بنابراین باید پنل داخلی را درست جایی قرار دهید که روبروی محل نشستن یا حضور افراد باشد. همچنین توجه کنید که طول پرتاب هوای اسپلیت ها بر اساس ظرفیت آنها معمولا بین 5 تا 10 متر است.
• با توجه به انباشت هوای گرم در زیر سقف، بهتر است تا جای ممکن پنل داخلی اسپلیت را پایین تر از سقف نصب کنید. چراکه این کار باعث افزایش جریان هوای خنک در سطح می شود.
• در فروشگاه ها، رستوران ها یا فضاهای دیگری که ارتفاع سقف تا کف فضا بیشتر از 2.8 متر باشد، نصب پنل داخلی در ارتفاع 2 متری از کف محل مورد نظر قابل انجام خواهد بود.
• شستشوی ماهانه و تمیزی فیلترها و سطح کویل اسپلیت ها تاثیر زیادی در ایجاد هوای مطبوع و افزایش راندمان دستگاه دارند. 

همانطور که می دانید، فن کویل ها یکی از تجهیزات پرکاربرد در صنعت تهویه مطبوع است. زمانی که تصمیم به انتخاب و خرید فن کویل می گیرید، با برندهای مختلفی روبه‌ رو خواهید شد. از این رو بهتر است قبل از خرید، تحقیق جامعی درباره برندهای مختلف و مشخصات فنی آن ها داشته باشید تا تصمیم درستی بگیرید.

بهترین برندهای فن کویل

امروزه برندهای داخلی و خارجی زیادی اقدام به تولید فن کویل کرده اند که در این مقاله به معرفی برخی از آنها می پردازیم.

فن کویل میدیا 

شرکت میدیا از سال 1985 میلادی به تولید تجهیزات تهویه مطبوع می پردازد و امروزه جزو برندهای برتر در زمینه تولید انواع فن کویل دیواری، سقفی، کاستی و زمینی در سطح دنیا محسوب می شود. فن کویل‌های میدیا در ظرفیت های 200 تا 2200 CFM و طبق استانداردهای روز جهان تولید و عرضه می شوند و قیمت فن کویل سقفی میدیا با سایر مدل های آن متفاوت است.

فن کویل گرین

کارخانه شرکت گرین با تکیه بر دانش فنی روز اروپا، جمع اوری متخصصان کار آزموده و استفاده از ماشین آلات و تجهیزات پیشرفته در کشور چین، محصولات باکیفیت و متناسب با استانداردهای روز اروپا را تولید می کند که توانسته است به عنوان یکی از برندهای معتبر خارجی در کشور شناخته شود و سهم زیادی از بازار ایران را به خود اختصاص دهد. نکته قابل توجه این فن کویل ها عدم محدودیت در اجرای عملکرد آن هاست و این یعنی فن کویل های گرین همیشه و تحت هر شرایطی قابل کار کردن هستند.

فن کویل دماتجهیز

فن کویل های تولیدی شرکت دماتجهیز در ظرفیت های 200 تا CFM 2000 و در انواع مختلف سقفی، کانالی و تولید و عرضه می شوند. فن کویل‌های زمینی دماتجهیز بر اساس سفارش خریدار شامل بدنه ABS دکوراتیو یا بدنه فلزی ساده هستند و فن هوادهی فن کویل‌های دماتجهیز معمولا از جنس ABS می باشد.

فن کویل جی پلاس

فن کویل  جی پلاس ساخت کشور ایران است و توسط شرکت گلدیران به بازار عرضه می شود. گلدیران فن کویل های خود را در ظرفیت های مختلف 300 تا cfm 2200 تولید و عرضه می کند. خرید فن کویل جی پلاس مزایای زیادی دارد؛ از جمله اینکه دارای کویل 3 ردیفه مسی و فشار کار 16 بار است. فن به کار رفته در ساخت این فن کویل ها از نوع سانتریفیوژ است که صدای بسیار کمی دارند. همچنین بدنه این فن کویل ها از ورق گالوانیزه محکم و ضد زنگ ساخته شده است. توجه داشته باشید که تمام محصولات جی پلاس دارای 18 ماه گارانتی گلدیران از زمان نصب و راه اندازی هستند.

سخن پایانی

از جمله نکات مهمی که هنگام خرید فن کویل ها باید در نظر گرفته شوند، نوع آنها، ظرفیت سرمایش، گرمایش و هوادهی در دور متوسط، فن هوادهی مورد استفاده، کویل ها و فشار کاری، استحکام بدنه و زیبایی در طراحی، گارانتی و خدمات پس از فروش و البته قیمت آن ها می باشد. بنابراین قبل از خرید باید از تمام این موارد آگاهی داشته باشید. 

برج خنک کننده یکی از تجهیزات مربوط به تهویه مطبوع است که سطح تماس وسیعی بین آب و هوا ایجاد می کند و از این طریق آب در گردش را خنک می کند. برج‌های خنک کننده در صنایع مختلفی مثل نیروگاه‌ها و پالایشگاه‌ها و در سیستم های تهویه مطبوع ساختمان های اداری و مسکونی به طور گسترده استفاده می شوند. در این مقاله به شرح برج خنک کننده و انواع آن می‌پردازیم.

برج خنک کننده چیست؟

برج خنک کننده یا کولینگ تاور نوعی مبدل حرارتی است. در برج خنک کننده برای کاهش دمای آب، آب با هوای محیط در تماس مستقیم قرار می‌گیرد؛ در واقع ریزش آب روی المان‌های واسط (مثل تخته‌ها) در برج خنک کننده باعث پخش شدن آب روی سطح آن‌ها، بیشتر شدن سطوح مرطوب و کم شدن سرعت جریان عبور آب می گردد؛ در ادامه این فرایند، تبادل حرارت کافی بین جریان آب ورودی به برج خنک کننده و هوای عبوری از داخل برج صورت می‌گیرد و دمای آب داخل برج پایین می آید.

انواع برج خنک کننده

برج‌های خنک کننده از نظر فن هوادهی، جنس، مدار و عبور جریان هوا به انواع مختلفی به شرح زیر تقسیم می‌شوند:

از نظر جنس

برج های خنک کننده از مواد اولیه مختلفی ساخته می‌شوند و از نظر جنس بدنه شامل 3 نوع زیر می شوند:

•  برج خنک کننده گالوانیزه
• برج خنک کننده فایبر گلاس
•  برج خنک کننده بتنی

از نظر عبور جریان هوا

برج های خنک کننده از نظر عبور جریان هوا به دو دسته برج‌های خنک کننده جریان متقاطع (Cross Flow) و جریان مخالف یا ناهمسو (Counter Flow) تقسیم می‌شوند.
در برج خنک کننده با جریان متقاطع، آب تحت تاثیر نیروی گرانش و به وسیله نازل‌های برج یا صفحه سوراخ‌دار به سوی پایین فرو می ریزند تا به شکل یکنواخت بین سطوح پکینگ‌های برج خنک کننده توزیع شود.
در برج خنک کننده با جریان ناهمسو نیز هوا در جهت مخالف و هم زمان با ریزش آب به پایین برج، از روی سطوح پکینگ‌ها عبور می کنند.

از نظر مدار عملکرد

برج های خنک کننده به طور کلی از نظر مدار عملکرد شامل دو نوع کلی زیر هستند:

•  برج خنک کننده مدار باز: اجزای اصلی این نوع برج شامل فن، پکینگ، موتور الکتریکی، حوضچه یا تشتک و سیستم توزیع کننده آب گرم در قسمت بالای برج می شود.
  
• برج خنک کننده مدار بسته: نوعی مبدل حرارتی است که برای خنک کردن آب یا روغن از تماس غیرمستقیم آب و هوا استفاده می کند. اجزای اصلی این نوع برج شامل فن، کویل، ورودی سیال گرم به لوله های کویل، ورودی هوا و خروجی سیال خنک شده است.

از نظر فن هوادهی

انواع برج خنک کننده از نظر فن هوادهی به دو دسته زیر تقسیم می شوند:

•  فن هوادهی سانتریفوژ: این فن ها در گذشته با نوع پره فوروارد یا بکوارد در برج‌های خنک کننده گالوانیزه استفاده می شدند. البته در حال حاضر این نوع فن‌های هوادهی به علت مصرف بالای انرژی، لرزش زیاد و راندمان پایین دیگر در برج خنک کننده به کار برده نمی شوند. توجه داشته باشید که در سایر تجهیزات تهویه مطبوع مثل هواساز و ایرواشر نیز از فن های هوادهی استفاده می شود. پس در صورت خرید ایرواشر یا سایر سیستم های تهویه مطبوع نیز فن های هوادهی را مشاهده خواهید کرد.
• فن هوادهی محوری یا آکسیال: در این نوع فن، چرخش پره‌ها در برج‌های خنک کننده حول یک محور ثابت انجام می شود و راندمان آن‌ها بالاتر از 80 درصد است.

در صنعت تهویه مطبوع به هر سیستم تبریدی که آب خنک تولید کند، چیلر (Chiller) گفته می شود. چیلرها بر اساس اصول تبرید تراکمی یا جذبی کار می کنند. چیلرهای تراکمی برای راه اندازی سیکل سرمایش از انرژی الکترومکانیکی استفاده می کنند، اما محرک چیلرهای جذبی برای فرآیند سرمایش در سیکل تبرید، حرارت است. در این مقاله به بررسی ویژگی های چیلر تراکمی می پردازیم که امروزه کاربرد زیادی در ساختمان های تجاری و حتی مسکونی دارد.

ویژگی های انواع چیلر تراکمی

چیلرهای تراکمی بزرگترین منبع مصرف کننده انرژی در ساختمان ها هستند. بنابراین مهم است که اطلاعات مناسبی در مورد انواع مختلف چیلر، ویژگی ها و محدودیت های هر کدام داشته باشیم تا بتوانیم تصمیم های درست فنی مهندسی و اقتصادی برای انتخاب، اجرا و خرید چیلرها بگیریم. چیلرها دارای 4 جز اصلی به شرح زیرند:

1) کمپرسور 

2) اواپراتور 

3) کندانسور 

4) شیر انبساط 

هزینه های سرمایه گذاری چیلر

• هزینه های سرمایه گذاری برای چیلرهای تراکمی اسکرو بیشترین مقدار و برای چیلرهای تراکمی رفت و برگشتی کمترین مقدار است.
• قیمت چیلر های رفت و برگشتی متداول تر هستند و در مقایسه با سایر چیلرها و به خصوص برای ظرفیت های پایین تر، کمتر است.
•  چیلرهای اسکرو از نظر هزینه اولیه، گران قیمت ترین گزینه محسوب می شوند.
•  چیلرهای سانتریفیوژ در ابعاد مختلف و شرایط عملکردی یکسان، به اندازه 10 الی 15 درصد ارزان تر از چیلرهای اسکرو هستند. 

ظرفیت سرمایش چیلر

• اندازه کمپرسورهایی که در چیلرهای تراکمی استفاده می شوند بر اساس توان اسب بخار موتور ورودی (HP)، توان کیلووات موتور ورودی (kW ورودی)، ظرفیت سرمایش تبریدی (kW سرمایش)، تن تبرید (TR) یا (BTU/hr) بیان می شود. در حقیقت فشار و حجمی که مبرد می تواند در آن پمپ شود، تعیین کننده مواردی همچون ظرفیت سرمایشی چیلر، عملکرد و نواحی کاربردی که چیلر امکان کار کردن با آن کمپرسور خاص را دارد، می باشد.
• ظرفیت چیلرهای رفت و برگشتی بین 5 تا 150 تن تبرید است. توان مصرفی چیلرهای هوایی حدود 1 تا 1.3 کیلووات در تن تبرید (kW/TR) و توان مصرفی چیلرهای آبی حدود 0.7 تا 1 کیلووات در تن تبرید (kW/TR) است. به عبارتی راندمان چیلرهای آبی از چیلرهای هوایی بالاتر است.

راندمان چیلرها

• راندمان هر چیلری بر اساس کیلووات در تن تبرید (kW/TR) یا ضریب عملکرد (COP) آن بیان می شود. ضریب عملکرد به معنای نسبت انرژی حرارتی خروجی بر حسب BTU به انرژی حرارتی ورودی بر اساس BTU است.
• چیلرهای هوایی رفت و برگشتی بر اساس ظرفیت و دمای هوای محیط در حالت اوج بار، به 1 الی 1.3 کیلووات در تن تبرید توان نیاز دارند. از این رو این سیستم ها دارای ضریب عملکرد بار اوجی در حدود 3.52 تا  2.7 هستند. نکته دیگر که باید در نظر بگیرید این است که برای خنک کردن یا کاهش دمای آب در گردش سیستم های تهویه مطبوعی مثل چیلر باید از برج خنک کننده استفاده کرد. بنابراین پس از تهیه چیلر باید به فکر خرید برج خنک کننده نیز باشید.
• چیلرهای اسکرو معمولی با کندانسورهای آب خنک در حالت اوج بار حدود 0.6 تا 0.8 کیلووات در تن تبرید توان نیاز دارند که باعث ایجاد ضریب عملکرد 7 الی 5 می شود. زمانی که کمپرسور اسکرو و کمپرسور رفت و برگشتی در نسبت تراکم یکسان فعالیت می کنند، راندمان برابری دارند. کمپرسورهای اسکرو می توانند در 30 نسبت تراکم فعالیت کنند و این ویژگی آن ها را قادر می سازد تا فعالیت کارآمدتر و بهتری نسبت به کمپرسور رفت و برگشتی داشته باشند.

عمر مفید چیلر

عمر مفید چیلر در واقع بازه زمانی است که چیلر برای مصرف کننده قابل استفاده است و پس از اتمام آن، دچار استهلاک می شود و از دیگر از نظر فیزیکی قابل استفاده نباشند. در واقع زمانی که نگهداری یک سیستم نسبت به جایگزین کردن آن هزینه بیشتری داشته باشد، عمر مفید آن به پایان رسیده است. عمر مفید چیلرهایی که کمپرسور رفت و برگشتی دارند 15 سال است، اما چیلرهای دارای کمپرسورهای دوار و سانتریفیوژ عمر مفید 25 ساله دارند.